Der folgende Text ist ein Auszug aus einem Artikel von Önder Kaya, der am 15. Mai 2013 in der Zeitung Şalom veröffentlicht wurde:
„Müslüman mezarlığında bir Alman: EDİRNEKAPI MEZARLIĞI VE BRUNO TAUT
İstanbul mezarlıkları, içinde türlü ilginçlikleri barındıran mekânlardır. Bünyesinde bir şehitlik barındıran Edirnekapı Mezarlığı da bunlardan biridir. Kökleri Balkan ve Çanakkale Savaşları´na kadar uzanan şehitliğe, ilerleyen yıllarda İstanbul’da vefat eden nice önemli üst düzey subay, politikacı, gazeteci, âlim ve sanatkâr da gömüldü. Ancak bunların içinde hem mezarı hem de şahsı itibari ile ilgi çeken Müslüman olmadığı halde Edirnekapı Şehitliği´ne defnedilen Alman Mimar Bruno Taut’tur. […]
TAUT ISTANBUL’DA
[…] Taut’un ikinci İstanbul tecrübesi ise Kasım 1936’da başladı. […] Taut, her ne kadar İstanbul’da ders veriyor olsa da eserleri daha ziyade Anadolu’da hayata geçirildi. Bu projelerin daha ziyade Taut’un, Almanya yıllarında üzerinde uzmanlaştığı eğitim kurumları alanına yoğunlaştığı gözlemleniyor. Taut’un Türkiye’de inşa ettiği en önemli eserlerden biri Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi binasıdır. Planı Taut tarafından yapılan bu binanın inşası onun zamanında da devam etmiş, 1936’da başlanan inşaat 1940’da sona ermiştir. Taut, bu eserinde yerel mimari unsurlara da yer vermiş, binanın ön cephesini Ankara taşı ile kaplamıştır. Taut’un diğer önemli eseri ise Trabzon Lisesi’dir. Eseri inşa etmeden önce 1937 Mayısı’nda Trabzon’a gelmiş ve bölgede inceleme yaptıktan sonra okulun projesini çizmiştir. Taut’a göre yaşam mekânı ve kültür birbirine derinden bağlıdır. Bir bölgenin kültürü, coğrafi özellikleri anlaşılmadan, mimari yaşam alanı çizilemez. […]
ATATÜRK’ÜN KATAFALKI
Taut’un Türkiye’deki son eseri ise Atatürk’ün cenazesinin Ankara’ya getirilmesinden sonra TBMM önünde kurulacak olan katafalkın inşa projesidir. […]
Katafalkın hazırlanması görevinin Taut tarafından ziyadesiyle önemsendiği biliniyor. Hatta kendisine proje için teklif edilen 1000 liralık bir ödemeyi de geri çevirmiş, bu iş için para teklif edilmesinin dahi kendisini üzeceğini ifade etmişti. Yaptığı işin karşılığında belediye başkanınca kaleme alınacak ve çocuklarına bırakabileceği küçük bir teşekkür mektubu rica etmişti. Mesleki gelişimini işçi konutları ve eğitim mekânları üzerine kurgulayan Taut, son projesinde de benzeri bir idealizm göstermişti. Taut, yetkililerin isteği üzerine 15 Kasım 1938 tarihinde ve bir gece içerisinde planı hazırlar. Taut’un hazırladığı katafalk, 20 Kasım 1938’de TBMM’de yapılan törende haklı bir beğeni toplar.
HASTALIĞI VE ÖLÜMÜ
[…] Taut 24 Aralık 1938’de yani Noel gecesinde hayata gözlerini yumdu. Cenazesi İstanbul’a getirildikten sonra ilginç bir şekilde Edirnekapı Şehitliği’ne gömüldü. […] Taut’un Müslümanlığa geçmediği biliniyor. Ayrıca o dönemde de İstanbul Feriköy’de hem Protestanlar için hem de Katolikler için ayrı ayrı mezar alanları bulunmaktaydı. […] Bazı kaynaklarda ise gömü işleminin dönemin reisi-i cumhuru İsmet Paşa tarafından kendisine duyulan minnetin bir tezahürü olarak yaptırıldığına dair kayıt var. […] Ayrıca lahit kapağında gizemli bir de ayak izi var. Bu kimin ayak izidir ve niçin bırakılmıştır sorusu da ayrı bir muamma. Bazı araştırmacılar bunu Türkiye’de iz bıraktığının delili olarak okumayı tercih ediyorlar.[…]“
Sonrasında naaş, Edirnekapı şehitliğine taşındı. Burada ise Tatbikat Bürosu şef muavini Şinasi Lugal, Taut’un mesaisinden bahseden kısa bir konuşma yaptıktan sonra naaş mezara defnedildi. Hâsılı kelam Taut’un eserleri kadar defin meselesi de onu araştıranların ilgisini çekmeye devam ediyor.
Önder Kaya. „Müslüman mezarlığında bir Alman: Edirnekapı mezarlığı ve Bruno Taut“, in: Şalom, 15. März 2013, https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/87071/musluman-mezarliginda-bir-alman-edirnekapi-mezarligi-ve-bruno-taut-, zuletzt geprüft am 26. März 2025.